MITO U SEKTORU NABAVKE
Pojam mita i korupcije se uglavnom vezuje za javni i vladin sektor, ali nažalost takve ne etičke aktivnosti veoma su prisutne i u poslovnom sektoru , odnosno u B2B odnosima. Jedna od osnovnih aktivnosti koje sprovodim tokom forenzičke istrage je traženje signala prevara u službi nabavke.
Profesionalna etika i potpisani ugovori o tajnosti podataka, obavezuju me da ne iznosim rezultate istraga, ali u cilju podizanja svesti o postojanju prevara, dajem neke osnovne činjenice iz jedne istrage.
Kako se otkrila prevara?
Tokom procene rizika od prevare, uočen je simptom , indikator prevare: visok nivo žalbi kupaca na kvalitet finalnog proizvoda. Inicijalne analize su dovele do teorije prevare, odnosno postavljanja hipoteze: jedan dobavljač je favorizovan. Dublje analize službe nabavke, aktivnosti pojedinih zaposlenih u ovom sektoru i određene grupe dobavljača su ukazale na postojanje prevare jednog referenta nabavke u saradnji sa jednim dobavljačem.
Kako se odvijala prevara?
Pored dva postojeća dobavljača jedne vrste materijala, pre malo više od tri godine se pojavio i novi dobavljač, koji je odobren od direktora nabavke. Za kratko vreme, taj dobavljač je postao glavni dobavljač za tu vrstu materijala, jer je uvek mogao da odgovori kratkim rokovima nabavke. Cena materijala je bila viša u odnosu na druge dobavljače za 8-12%. Iako su se tokom vremena pojavile pritužbe krajnjih kupaca na kvalitet proizvoda, pažnja je bila usmerena na kvalitet rada u proizvodnom procesu, a ne na kvalitet materijala.
Referent nabavke je od favorizovanog dobavljača primao mito u novcu i poklonima, kako bi od njega nabavljao određenu vrstu materijala, iako je lošijeg kvaliteta. To je dovelo do promene u stilu života referenta nabavke, što je bio dodatni simptom postojanja prevare. Za razliku od drugih zaposlenih u sektoru nabavke, taj referent je sebi i svojoj porodici mogao da priušti letovanja na dalekim destinacijama i kupovinu novog skupog automobila marke Mercedes.
Kolika je naneta šteta?
Za period od tri godine, na ime nabavke materijala po višim cenama, kao i troškova rešavanja reklamacija, organizacija je oštećena minimalno za iznos od 74.000euro. Zbog viših troškova nabavke, bili su viši i troškovi prodatih roba, odnosno prikazana je manja dobit. To je uticalo na smanjenje kvaliteta finansijskih performansi uspešnosti i slabljenje konkurentske pozicije organizacije.
Kakva je situacija sa Vašom službom nabavke? Da li su uspostavljene kontrole dovoljne? Koliko često i da li uopšte proveravate rad nabavne službe?
Moj savet je uvek, da se uspostavi proaktivna prevencija od pojave prevara u svim računovodstvenim ciklusima , a posebno u ciklusu prodaje /naplate i u ciklusu nabavke / plaćanja.
Ako Vam je potrebna pomoć i podrška, javite se da zajedno otkrijemo kakva je realna situacija u vašoj organizaciji!
Autor : Gordana Matović, MSc, Dipl. Forenzički računovođa
Gordana Matović ima dugogodišnje iskustvo u različitim poslovima revizije i kontrole iz oblasti forenzičkog računovodstva. Na čelu je odeljenja za prevenciju i istrage prevara, u GM Konsalting doo koja postoji od 2001. godine, i Predsednica Međunarodnog udruženja forenzičkih računovođa i revizora-IAFAA.